I. TÌNH HÌNH CÁC TẦNG LỚP NHÂN DÂN

5 năm qua (2016-2021), thị xã Điện Bàn đã đạt được những thành tựu quan trọng, kinh tế đạt tốc độ tăng trưởng khá, cơ cấu chuyển dịch theo đúng hướng dịch vụ, công nghiệp, nông nghiệp; thu hút đầu tư được đẩy mạnh, đã có nhiều dự án đầu tư có hiệu quả, hạ tầng đô thị và nông thôn có nhiều khởi sắc; văn hoá xã hội có nhiều tiến bộ; công tác quốc phòng - an ninh được tăng cường; công tác xây dựng Đảng được coi trọng; việc chỉ đạo, điều hành, quản lý của chính quyền các cấp nhiều đổi mới; các phong trào thi đua yêu nước, các cuộc vận động tiếp tục được thực hiện theo hướng đi vào chiều sâu, nâng cao chất lượng; công tác phòng chống dịch covid-19 được cả hệ thống chính trị vào cuộc, sự đồng lòng của người dân đã mang lại kết quả hết sức tích cực, gắn với việc triển khai thực hiện có hiệu quả cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng nông thôn mới- đô thị văn minh”. Nhiều đề xuất, kiến nghị của MTTQ Việt Nam các cấp được giải quyết, đáp ứng cơ bản nhu cầu, kiến nghị của Nhân dân, đời sống vật chất và tinh thần của các tầng lớp Nhân dân từng bước được cải thiện, lòng tin của Nhân dân vào sự lãnh đạo của Đảng, điều hành của chính quyền các cấp ngày càng được nâng lên.

Bên cạnh những kết quả đạt được, cử tri và Nhân dân còn băn khoăn, lo lắng ở một số lĩnh vực như: việc thực hiện quy hoạch các dự án chưa đồng bộ, một số dự án chậm triển khai; việc quản lý đất đai có mặt còn hạn chế; việc xây dựng nông thôn mới có nơi chưa bền vững, bộ mặt đô thị chưa thật văn minh; ô nhiễm môi trường, vấn đề vệ sinh an toàn thực phẩm, dịch tả lợn Châu Phi, dịch bệnh Covid-19; tình hình tội phạm về ma túy, cờ bạc, tín dụng đen... gây bức xúc trong Nhân dân. Cử tri mong muốn và đề nghị HĐND thị xã tiếp tục phát huy vai trò, trách nhiệm trong công tác giám sát và phản ánh đầy đủ các ý kiến của cử tri và Nhân dân đến các cấp chính quyền, tạo sự đồng thuận trong Nhân dân, góp phần đưa chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật Nhà nước vào cuộc sống.

II. KẾT QUẢ CÔNG TÁC MẶT TRẬN THAM GIA XÂY DỰNG CHÍNH QUYỀN

1. Công tác tuyên truyền, vận động các tầng lớp Nhân dân thực hiện tốt các cuộc vận động, các phong trào thi đua, phát huy sức mạnh khối đại đoàn kết toàn dân:

Trong nhiệm kỳ 2016-2021, Mặt trận các cấp và các đoàn thể nhân dân trên địa bàn thị xã tiếp tục đổi mới nội dung, phương thức hoạt động, phát huy dân chủ, nêu cao vai trò, trách nhiệm trong công tác tham gia xây dựng Đảng, xây dựng chính quyền vững mạnh. Ban Thường trực Ủy ban  MTTQ Việt Nam thị xã luôn chú trọng đến công tác tuyên truyền, vận động, tập hợp khối đại đoàn kết toàn dân, phát huy vai trò chức sắc tôn giáo, người có uy tín, tiêu biểu trong cộng đồng, vận động Nhân dân thực hiện có hiệu quả các chủ trương, đường lối, Nghị quyết của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước, chính sách đại đoàn kết dân tộc. Thông qua công tác tuyên truyền, vận động, tập hợp đã góp phần nâng cao nhận thức, củng cố niềm tin của cán bộ, đảng viên, các tầng lớp Nhân dân vào sự lãnh đạo của Đảng, quản lý điều hành của các cấp chính quyền, tăng cường đồng thuận xã hội.

Trong 5 năm qua Ủy ban MTTQ Việt Nam các cấp và các tổ chức thành viên đã chủ động vận động các tầng lớp Nhân dân thực hiện có hiệu quả các cuộc vận động: “Toàn dân đoàn kết xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh”, “Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam”, các phong trào thi đua yêu nước, vận động Quỹ “vì người nghèo”, công tác an sinh xã hội, phòng chống Covid-19 và các mô hình do Mặt trận các cấp phát động ... tổ chức Ngày hội Đại đoàn kết toàn dân tộc và các hoạt động khác góp phần thực hiện tốt các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội, nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của Nhân dân.

2. Phát huy quyền làm chủ của Nhân dân tham gia xây dựng chính quyền trong sạch, vững mạnh

Ngay từ đầu nhiệm kỳ, Ủy ban MTTQ Việt Nam thị xã đã chủ động phối hợp với Thường trực HĐND, UBND xây dựng ký kết và ban hành quy chế phối hợp, trong đó phân công cụ thể trách nhiệm từng cơ quan trong việc thực hiện các nhiệm vụ theo quy định của pháp luật, hàng năm đã đánh giá sơ kết rút kinh nghiệm, đồng thời hướng dẫn Mặt trận các xã, phường phối hợp với Thường trực, HDND, UBND cùng cấp ký kết quy chế phối hợp công tác, nâng cao trách nhiệm của các cơ quan dân cử, cơ quan quyền lực nhà nước, góp phần thực hiện thắng lợi các mục tiêu nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội của địa phương.

- Ủy ban MTTQ Việt Nam các cấp và các tổ chức thành viên đã phối hợp tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật trong các tầng lớp Nhân dân; động viên Nhân dân phát huy quyền làm chủ, tích cực tham gia xây dựng Đảng, chính quyền, tham gia đóng góp ý kiến vào các dự thảo Luật, Nghị quyết Đại hội Đảng các cấp; Nghị quyết, Chương trình, Đề án… của chính quyền các cấp. Nhiều ý kiến tham gia với tinh thần trách nhiệm cao, tâm huyết, sâu sắc góp phần làm cho các chủ trương, chính sách phù hợp với yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội của địa phương, đáp ứng nguyện vọng và quyền lợi hợp pháp, chính đáng của Nhân dân.

- Ban Thường trực Ủy ban MTTQ Việt Nam thị xã đã thường xuyên hướng dẫn, đôn đốc Mặt trận xã, phường tham mưu, phối hợp với Cấp ủy, Chính quyền và các cơ quan liên quan để tổ chức 46 diễn đàn “đối thoại trực tiếp” giữa người đứng đầu Cấp ủy và Chính quyền với Nhân dân tại địa phương, 25 “diễn đàn lắng nghe ý kiến Nhân dân” đối với người đứng đầu Đảng ủy, Chính quyền, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam xã, phường trong thực hiện Chỉ thị 05 của Bộ Chính trị khóa XII; tổ chức 146 “diễn đàn lắng nghe ý kiến Nhân dân” góp ý lực lượng công an thị xã, xã, phường và cán bộ công chức của xã, phường. Qua các diễn đàn, các ý kiến liên quan đến xã, phường, thị xã và cấp trên đã được Ban Thường trực Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam ở các cấp tổng hợp đầy đủ, đồng thời kiến nghị với các cơ quan liên quan để lãnh đạo, chỉ đạo, tiếp thu, giải quyết kịp thời.

- Mặt trận các cấp đã tham gia tích cực và góp phần quan trọng vào thành công của cuộc bầu cử đại biểu Quốc hội khóa XIV và đại biểu Hội đồng nhân dân các cấp nhiệm kỳ 2016-2021. Qua các bước hiệp thương giới thiệu người ứng cử, tổ chức các hội nghị lấy ý kiến cử tri ở nơi công tác, nơi cư trú đối với người ứng cử và công tác kiểm tra, giám sát công tác bầu cử được thực hiện đúng theo quy định của pháp luật, đảm bảo dân chủ, công khai, những người được cử tri bầu làm đại biểu Hội đồng nhân dân đều có đủ tiêu chuẩn, đảm bảo được cơ cấu, thành phần, số lượng theo qui định, góp phần nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của HĐND của thị xã và xã, phường. Ngoài ra, MTTQ Việt Nam các cấp đã phối hợp tổ chức tốt các hội nghị tiếp xúc cử tri với đại biểu Quốc hội, đại biểu HĐND các cấp, tổng hợp ý kiến, kiến nghị của cử tri gửi đến các kỳ họp của Quốc hội, HĐND các cấp. Công tác tiếp xúc cử tri được đổi mới về nội dung và hình thức: tăng số cuộc tiếp xúc cử tri, tiếp xúc theo chuyên đề, lĩnh vực mà đại biểu quan tâm; Hiện nay, Ủy ban MTTQ Việt Nam thị xã và các xã, phường đang tập trung tổ chức các bước hiệp thương trong quy trình giới thiệu người ứng cử đại biểu Quốc hội khóa XV và đại biểu HĐND các cấp nhiệm kỳ 2021-2026.

- Mặt trận các cấp và các tổ chức thành viên tham gia các kỳ họp của HĐND, các phiên họp của UBND theo luật định, tham gia cùng Thường trực HĐND thị xã, các Ban của HĐND thị xã thẩm tra các báo cáo, tờ trình, Đề án, dự thảo Nghị quyết tại các Kỳ họp của HĐND, nắm bắt tâm tư, nguyện vọng trong các tầng lớp Nhân dân để phản ánh với Đảng, chính quyền giải quyết các vấn đề còn bất cập trong đời sống kinh tế, xã hội của địa phương. Tham gia cùng Thường trực HĐND thị xã, các Ban của HĐND thị xã tổ chức giám sát theo kế hoạch, tập trung giám sát những vấn đề cử tri quan tâm, phối hợp đôn đốc thực hiện các kết luận sau giám sát, giải quyết ý kiến, kiến nghị của cử tri. Thông qua hoạt động giám sát đã kiến nghị các cơ quan, đơn vị có trách nhiệm thực hiện tốt hơn nhiệm vụ được giao theo quy đinh của pháp luật.

- Công tác tiếp dân, xử lý các đơn thư khiếu nại, tố cáo của công dân được Mặt trận các cấp tiếp tục quan tâm, chú trọng và đạt được nhiều kết quả tích cực. Mọi đơn thư khiếu nại, tố cáo của công dân, khi gửi đến Ủy ban MTTQ Việt Nam đều được xem xét, nghiên cứu nghiêm túc và xử lý, phân loại và chuyển đến các cơ quan có thẩm quyền để xem xét, giải quyết và giám sát việc giải quyết; đồng thời, Mặt trận các cấp còn tích cực tuyên truyền, giải thích cho Nhân dân hiểu rõ các quy định của pháp luật liên quan. Các ý kiến phản hồi từ cơ quan Nhà nước đều được Mặt trận các cấp thông báo kịp thời cho người khiếu nại, tố cáo.

Ngoài ra, trong nhiệm kỳ qua Ủy ban MTTQ Việt Nam các xã, phường phối hợp với UBND cùng cấp triển khai công tác sáp nhập, củng cố kiện toàn tổ chức, cán bộ thôn, khối phố, hướng dẫn Ban công tác Mặt trận ở KDC hiệp thương giới thiệu người ứng cử và tổ chức bầu cử trưởng thôn, khối phố đúng quy định của pháp luật, góp phần tích cực giúp bộ máy chính quyền cơ sở hoạt động có hiệu lực, hiệu quả.

Về thực hiện nhiệm vụ giám sát và phản biện xã hội:

Nhiệm kỳ 2016-2021, Mặt trận các cấp và các tổ chức chính trị - xã hội trên địa bàn thị xã đã phối hợp triển khai thực hiện Quyết định số 217-QĐ/TW của Bộ Chính trị về giám sát và phản biện xã hội đạt được nhiều kết quả tích cực. Việc thực hiện các chương trình giám sát được thực hiện theo đúng hướng dẫn về quy trình giám sát, có sự thống nhất giữa các thành viên và phân công nhiệm vụ cụ thể đối với các nội dung giám sát, vai trò của Mặt trận trong công tác giám sát và phản biện xã hội ngày càng được phát huy rõ nét, góp phần quan trọng bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của Nhân dân, tham gia xây dựng Đảng, xây dựng chính quyền vững  mạnh.

Công tác giám sát có nhiều đổi mới, hình thức giám sát đa dạng hơn, nội dung giám sát trên nhiều lĩnh vực, cách thức tổ chức có nhiều sáng tạo, tránh chồng chéo, trùng lặp, qua giám sát đã đưa ra nhiều kiến nghị thiết thực, sát đúng góp phần giải quyết những vấn đề từ thực tiễn đặt ra, đáp ứng được tâm tư nguyện vọng của các tầng lớp nhân dân và sự nghiệp phát triển của địa phương.

Hàng năm, trên cơ sở ý kiến chỉ đạo của Ban Thường vụ Cấp ủy, Mặt trận các cấp chủ trì phối hợp với các đoàn thể chính trị- xã hội thống nhất nội dung, chương trình, kế hoạch giám sát và triển khai hoạt động giám sát bảo đảm quy định, tập trung  giám sát về thực hiện quy chế dân chủ ở cơ sở, giải quyết khiếu nại, tố cáo, kiến nghị của công dân, đặc biệt đã tập trung giám sát việc triển khai thực hiện chính sách hỗ trợ người dân gặp khó khăn do đại dịch Covid-19 theo Nghị quyết 42/NQ-CP của Chính phủ. Với phương châm “chủ động, chặt chẽ, song hành” tham gia giám sát ngay từ đầu quy trình rà soát, lập danh sách, công khai niêm yết, đảm bảo cho việc chi hỗ trợ đúng đối tượng, công khai, minh bạch, không xảy ra tiêu cực, vi phạm pháp luật. Phối hợp với VKS nhân dân thị xã Điện Bàn tổ chức giám sát việc tuân thủ pháp luật trong công tác giải quyết nguồn tin về tội phạm và Thi hành án hình sự tại địa phương; Phối hợp với các Ban của HĐND thị xã thực hiện các hoạt động giám sát theo quy định[1].

Phối hợp triển khai Đề án “Nâng cao năng lực giám sát của Ban Thanh tra nhân dân và Ban giám sát đầu tư của cộng đồng trong giải quyết khiếu nại, tố cáo, phòng chống tham nhũng ở xã, phường, thị trấn trên địa bàn tỉnh giai đoạn 2017-2021”, củng cố, kiện toàn và tổ chức tập huấn nghiệp vụ cho Ban Thanh tra nhân dân và Ban Giám sát đầu tư của cộng đồng góp phần nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động giám sát của Ban Thanh tra nhân dân, Ban Giám sát đầu tư của cộng đồng ở 20 xã, phường[2].

Hoạt động phản biện xã hội được Mặt trận các cấp chủ trì triển khai thực hiện và đã đem lại kết quả tích cực, trọng tâm là phản biện các dự thảo Nghị quyết của Cấp ủy và các dự thảo Nghị Quyết của HĐND, các đề án của Ủy ban nhân dân thị xã; các ý kiến góp ý, phản biện tâm huyết, trách nhiệm, có chiều sâu và chất lượng, đề xuất điều chỉnh, bổ sung  nhiều giải pháp quan trọng, thiết thực trong các chương trình phát triển kinh tế - xã hội của thị xã và đã được cơ quan chủ trì soạn thảo tiếp thu và bổ sung vào dự thảo[3].

Có thể khẳng định, hoạt động giám sát, phản biện xã hội của Ủy ban MTTQ Việt Nam các cấp trong thời gian quan, đã trở thành một hoạt động thường xuyên, trọng tâm và có tác động thực tế, mang tính đột phá để thực hiện nhiệm vụ tham gia xây dựng Đảng, chính quyền. Nhiều kiến nghị sau giám sát và phản biện xã hội đã được các cơ quan, tổ chức, cá nhân có trách nhiệm nghiêm túc tiếp thu và thực hiện, góp phần bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của công dân, tổ chức, bảo vệ lợi ích của Nhà nước, hạn chế vi phạm pháp luật.

III. ĐÁNH GIÁ CHUNG VÀ MỘT SỐ ĐỀ XUẤT KIẾN NGHỊ

1. Đánh giá chung

Nhiệm kỳ 2016-2021 vai trò, vị trí của MTTQ Việt Nam các cấp và các tổ chức thành viên tiếp tục được khẳng định, hướng các hoạt động về cơ sở, đã làm tốt công tác phối hợp với Thường trực HĐND, UBND các cấp; chuẩn bị chu đáo các nội dung, chương trình các kỳ họp Hội đồng Nhân dân đạt kết quả tốt, được Nhân dân đồng thuận, đánh giá cao. Các cuộc tiếp xúc cử tri có sự phối hợp chặt chẽ, đồng bộ, đổi mới về nội dung, hình thức, số lượng cử tri tham dự đông, kiến nghị nhiều ý kiến sát thực. Việc thực hiện thẩm tra dự thảo các báo cáo, tờ trình, Nghị quyết được phối hợp chuẩn bị chu đáo, đúng luật; công tác tuyên truyền giám sát các Nghị quyết của Hội đồng Nhân dân được quan tâm thực hiện có hiệu quả.

2. Đề xuất, kiến nghị

Đề nghị Thường trực HĐND thị xã, các Ban HĐND thị xã, các đại biểu dân cử trong nhiệm kỳ tới tiếp tục phát huy kết quả đã đạt được tăng cường tham gia phối hợp với MTTQ, các đoàn thể chính trị - xã hội có phương thức, biện pháp phù hợp phát huy chức năng giám sát, phản biện của Thường trực HĐND, các Ban của HĐND, các đại biểu HĐND và của MTTQ và các tổ chức thành viên trong việc tham gia góp ý các Nghị quyết của HĐND và các dự án, chương trình phát triển kinh tế - xã hội của thị xã.

Để công tác phối hợp đạt được kết quả cao hơn, nhiệm kỳ 2021-2026, đề nghị Thường trực HĐND, UBND thị xã tiếp tục thực hiện tốt công tác phối hợp giữa MTTQ và các tổ chức thành viên, nhất là việc ký kết các Quy chế phối hợp, các chương trình phối hợp công tác giữa các cơ quan để đảm bảo quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng cho cử tri và Nhân dân.

Đề nghị Thường trực HĐND các cấp tiếp tục nghiên cứu, đổi mới hình thức, phương pháp, chất lượng công tác tiếp xúc cử tri theo hướng gần dân, thiết thực, bên cạnh việc tiếp xúc theo địa bàn nên tăng cường tiếp xúc theo ngành, lĩnh vực, chuyên đề, đề án.

IV. PHƯƠNG HƯỚNG NHIỆM KỲ 2021 - 2026

Phối hợp chỉ đạo, đẩy mạnh tuyên truyền và tổ chức thành công cuộc bầu cử Đại biểu Quốc hội khóa XV và Đại biểu Hội đồng Nhân dân các cấp nhiệm kỳ 2021-2026. Đẩy mạnh thực hiện Nghị quyết đại hội lần thứ XIII của Đảng, Nghị quyết Đại hội lần thứ XXIII Đảng bộ thị xã và Nghị quyết Đại hội Đảng các cấp.

Tăng cường các hoạt động giám sát, phối hợp chặt chẽ trong việc tổ chức để đại biểu tiếp công dân, tiếp nhận, xử lý, giải quyết kịp thời đơn thư khiếu nại, tố cáo của công dân và những kiến nghị bức xúc chính đáng của cử tri theo đúng quy định của pháp luật.

Tiếp tục thực hiện Quyết định số 217-QĐ/TW ngày 12/12/2013 của Bộ Chính trị về việc ban hành Quy chế giám sát và phản biện xã hội của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các đoàn thể chính trị - xã hội; Quyết định số 218-QĐ/TW ngày 12/12/2013 của Bộ Chính trị về ban hành quy định về việc Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các đoàn thể chính trị - xã hội và Nhân dân tham gia góp ý xây dựng đảng, xây dựng chính quyền.

Tăng cường hướng dẫn, chỉ đạo có hiệu quả hoạt động giám sát của Ban Thanh tra Nhân dân, Ban Giám sát đầu tư của cộng đồng; tổ chức các hoạt động giám sát theo chuyên đề.

Phối hợp trong các hoạt động tiếp xúc cử tri và tổ chức tốt các kỳ họp HĐND thị xã.