Thị xã Điện Bàn là vùng đất giàu truyền thống khoa bảng bậc nhất không chỉ của tỉnh Quảng Nam mà còn trên cả nước. Trong suốt chiều dài lịch sử của mình, quê hương Điện Bàn đã sản sinh ra rất nhiều những người con “Khoa Bảng” lừng lẫy mà dấu ấn đậm nét nhất vẫn là vào Khoa thi Mậu Tuất 1898 tỉnh Quảng Nam có 5 thí sinh đều trúng kỳ thi Hội và thi Đình nên được vua Thành Thái (1879–1954) ban tấm biển ghi 4 chữ "Ngũ phụng tề phi" (Năm con phụng cùng bay) nhằm chúc, tặng cho các sĩ tử nói chung và học trò đất Quảng thuở ấy học giỏi” và 4 trong 5 người đỗ khoa thi năm ấy là người con Điện Bàn.

Truyền thống tiếp nối, ngay từ những ngày đất nước còn trong Chiến tranh, Điện Bàn cũng có rất nhiều những nhà giáo, học sinh ưu tú trong học tập cũng như có đóng góp lớn cho sự nghiệp giáo dục của tỉnh Quảng Nam nói riêng và đất nước nói chung, tiêu biểu như Giáo sư, nhà giáo nhân dân Lê Trí Viễn; Giáo sư, nhà giáo Hoàng Tuỵ… và sau ngày giải phóng có Nhà giáo ưu tú Phạm Hồng Sanh, nhà giáo ưu tú Lương Phước Hùng… Cùng với đó là hàng trăm học sinh, sinh viên Điện Bàn đạt những thành tích cao ở các kì thi Quốc tế, khu vực và trong nước trong suốt nhiều năm qua, đã làm rạng danh thêm quê hương Điện Bàn anh hùng trong chiến đấu; cần cù, sáng tạo trong lao động và học tập.

Qua 5 năm hoạt động, tuy là giải thưởng của địa phương nhưng giải thưởng Phạm Phú Thứ - Điện Bàn được xem là một trong những giải thưởng có sức ảnh hưởng và uy tín lớn trong số các giải thưởng về giáo dục trên địa bàn tỉnh Quảng Nam. Ngày từ khi đề ra quy chế, Lãnh đạo thị xã không bó hẹp giải thưởng trong phạm vi chỉ những người con Điện Bàn hoặc học sinh của những trường trên địa bàn thị xã mới được xét nhận giải. Mà mở rộng đến tất cả những đối tượng đang công tác, có đóng góp cho ngành giáo dục thị xã và con em Điện Bàn đang học ở bất cứ nơi đâu đều được xét nhận giải. Đây là một điểm sáng tạo có tính chất riêng biệt thể hiện sự đổi mới, tình đoàn kết và tính nhân văn cao của giải thưởng Phạm Phú Thứ - Điện Bàn so với nhiều giải thưởng vinh danh trên lĩnh vực giáo dục đào tạo khác ở tỉnh Quảng Nam.

Bằng nguồn lực của thị xã, 5 năm qua, giải thưởng Phạm Phú Thứ - Điện Bàn trao 176 xuất quà trị giá gần 1 tỷ đồng cho giáo viên, học sinh, sinh viên đang sinh sống và công tác tại thị xã đạt thành tích trong các cuộc thi cấp quốc tế, khu vực và trong nước. Đặc biệt, năm nay, có đến 59 học sinh tại Điện Bàn đạt trao giải thưởng Phạm Phú Thứ - Điện Bàn, cao nhất trong những năm trở lại đây, điều này chứng tỏ phong trào dạy giỏi, học sinh giỏi tại thị xã vẫn là một trong những địa phương mũi nhọn của tỉnh Quảng Nam trong việc tham gia các kì thi cấp quốc gia và khu vực.

Biết đến giải thưởng Phạm Phú Thứ từ những năm còn học THCS, qua quá trình nổ lực phấn đấu không ngừng nghỉ, em Phan Minh Hoàng Nhi học sinh lớp 11/3, trường THPT Nguyễn Khuyến, thị xã Điện Bàn đã đạt huy Chương vàng Olympic môn Ngữ văn cấp tỉnh năm học 2020-2021, và tại lễ kỉ niệm 39 năm ngày nhà giáo Việt Nam do UBND thị xã Điện Bàn tổ chức vừa qua, Nhi là một trong những học sinh được Vinh danh ở giải thưởng Phạm Phú Thứ - Điện Bàn lần thứ 5 năm 2021. Không giấu được niềm vui và sự xúc động vì được vinh danh trong đợt này, Phan Minh Hoàng Nhi chia sẻ: “Đây là mơ ước của em suốt thời gian học trung học cơ sở và em đã nổ lực phấn đấu không ngừng nghỉ để được Vinh danh ngày hôm nay. Giải thưởng Phạm Phú Thứ - Điện Bàn chính là mục tiêu mà em cũng như nhiều bạn học sinh trên địa bàn thị xã hôm nay luôn muốn hướng tới. Em sẽ tiếp tục nổ lực hơn nữa để có thể một lần nữa được đứng trên bục vinh danh tại giải thưởng này trong thời gian đến…”

Còn đối với thầy giáo Nguyễn Công Trứ, giáo viên môn Sinh Vật, đang công tác tại trường THCS Võ Như Hưng, là giáo viên duy nhất được trao giải thưởng Phạm Phú Thứ - Điện Bàn năm 2021 thì đây là phần thưởng cho những nổ lực không mệt mỏi của một giáo viên yêu nghề, đam mê khoa học và nổ lực tham gia các kì thi cấp tỉnh trong nhiều năm qua. Xúc động vì là giáo viên duy nhất được Vinh danh ở một buổi lễ lớn của ngành, và cũng xúc động vì mình cũng đã đóng góp được một phần nhỏ cho thành tích chung của ngành giáo dục thị xã trong năm học qua, thầy giáo Nguyễn Công Trứ chia sẻ: “Đã nhiều lần chứng kiến học sinh cũng như đồng nghiệp của mình được vinh danh qua giải thưởng này nên bản thân tôi cũng luôn đặt ra mục tiêu chính phục giải thưởng. Sau những vất vả tìm tòi trong nghiên cứu khoa học và giảng dạy thì hôm nay tôi cũng đã được vinh danh. Đây là thật sự là niềm từ hào lớn của quãng đời tuổi trẻ cũng như trên con đường phục vụ sự nghiệp giáo dục tại thị xã mà tôi đã lựa chọn…”

5 năm chưa phải là chặng đường dài, nhưng uy tín của giải thưởng Phạm Phú Thứ  - Điện Bàn tại tỉnh Quảng Nam ngày càng được coi trọng, đây là mục tiêu cho nhiều học sinh tại thị xã hôm nay; đặc biệt nhất là những học sinh giỏi, học sinh năng khiếu là con em thị xã Điện Bàn đang học tại các trường Chuyên như: Lê Thánh Tông (đóng tại Hội An), Lê Quý Đôn (đóng tại TP. Đà Nẵng) và các trung tâm đào tạo năng khiếu thể thao trên cả nước đều rất coi trọng giải thưởng này, và coi đó là mục tiêu phấn đấu của bản thân. Để giải thưởng Phạm Phú Thứ - Điện Bàn ngày càng nâng cao hơn nữa uy tín của mình thì UBND thị xã cũng như Hội khuyến học thị xã đã và đang có nhiều những giải pháp cụ thể để giải thưởng ngày càng đi vào chiều sâu. Ông Lê Công Hải, Chủ tịch Hội khuyến học thị xã cho biết: “Thời gian đến Hội khuyến học và Phòng GD-ĐT thị xã sẽ tiếp tục tham mưu UBND thị xã trong việc tuyên truyền về ý nghĩa, mục đích cao đẹp của giải thưởng Phạm Phú Thứ - Điện Bàn đến mọi người dân, đặc biệt là thầy cô giáo và các em học sinh để sự lan toả của giải thưởng ngày càng lớn, nâng cao được ý nghĩa của công tác giáo dục đào tạo đối với tương lai của quê hương đất nước; đồng thời sẽ nâng cao hơn nữa chất lượng giải thưởng để động viên các thầy cô giáo và học sinh hăng sai hơn nữa trong nghiên cứu, học tập và tham gia các kì thi trong và ngoài nước…”

Vinh danh “khoa bảng” là việc làm có ý nghĩa nhân văn sâu sắc, thể hiện được truyền thống hiếu học của vùng đất Điện Bàn anh hùng cũng như đạo lí tri ân những thầy cô giáo có cống hiến có giáo dục của địa phương. Tin rằng thời gian đến giải thưởng Phạm Phú Thứ - Điện Bàn sẽ góp phần thúc đẩy phong trào học tập, nghiên cứu khoa học và tích cực trong tham gia các cuộc thi của thầy cô giáo và học sinh góp phần vào sự phát triển kinh tế - xã hội chung của thị xã hôm nay.