Chính nơi đây là một trong những chiếc nôi cách mạng vững chắc được lãnh đạo tỉnh Quảng Nam – Đà Nẵng và Huyện ủy Điện Bàn lúc bấy giờ chọn làm căn cứ địa cách mạng để lãnh đạo phong trào toàn quân toàn dân tham gia kháng chiến. Gian lao mà anh dũng, Đảng tin dân, dân tin Đảng cùng 1 chí hướng, cùng một quyết tâm đánh giặc ngoại ban lập chiến công xuất sắc tạo nên dáng đứng Quảng Nam kiên cường đi đầu diệt Mỹ, Điện Ngọc trở thành đơn vị anh hùng LLVTND .
Năm 2021 trong niềm vui chung của Đảng bộ và cán bộ, nhân dân toàn phường, đặc biệt là khu vực Điện Ngọc 3 (thuộc xã Điện Bình cũ trong chiến tranh nay hình thành 4 khối phố Hà Dừa, Giang Tắc, Viêm Đông, Viêm Minh) tự hào tổ chức lễ đón nhận Bằng di tích lịch sử cấp tỉnh Bàu Sen – Lăng Bà làng Viêm Minh. Có những mùa Xuân ấm no, hạnh phúc như hôm nay xin ngược dòng chảy của thời gian để mỗi chúng ta nhìn về chặng đường quá khứ vẻ vang, trong đó có di tích lịch sử Bàu Sen – Lăng Bà làng Viêm Minh Điện Ngọc. Di tích là một trong những quần thể di tích của phường được tồn tại từ bao đời nay. Lăng Bà theo truyền thuyết là miếu Bà do nhân dân trong vùng tạo dựng để cúng bái vì tin vào sự linh thiêng của Bà. Nhân dân gọi bà là bà Bạch Thiên Kim. Cũng theo lời kể của các bậc cao niên trong cuộc nam tiến bà Bạch Thiên Kim đã theo phò nhà vua mở rộng bờ cỏi. Khi theo nhà vua đến vùng đất Viêm Minh bà đã dừng lại ở đây để tập trung dân chúng khai hoang đất đai để sản xuất nhằm cung cấp lương thực cho vua và quan. Sau đó bà được nhà vua ban rất nhiều ruộng đất để canh tác, là một chủ điền nhưng bà rất hòa đồng, chia bớt ruộng đất cho dân cày. Người dân làng cũng kể lại tại làng Viêm Minh vẫn còn một địa danh gọi là đám ruộng bà có diện tích khoảng 1 sào 10 thước. Theo phong tục của làng từ xa xưa đến ngày nay người dân làng Viêm Minh mỗi năm có một hộ sẽ được chọn để canh tác trên đám ruộng Bà và có trách nhiệm trông nom, chăm sóc Miếu Bà trong năm đó.
Khi Bà Bạch Thiên Kim qua đời đã được người dân trong làng chôn cất ngay trên cánh đồng Bà đã từng canh tác. Từ đó làng Viêm Minh có lăng bà Viêm Minh tọa lạc tại Ấp Nam Sơn, xứ đất Bồ Bồ. Ngay tại lăng bà có một tấm bia đá vuông, mỗi cạnh dài 5 tấc, hằng năm bà được nhà vua ban sắc phong thần.
Bàu Sen - Lăng Bà có diện tích rộng gần 22,5 ha xung quanh, lau, lách, cỏ mọc um tùm che khuất đầu người là căn cứ địa vững chắc coi như một hậu cứ, một hầm bí mật khổng lồ, là điểm trú ẩn an toàn của các lực lượng cách mạng mặc dầu xung quanh khu vực này có rất nhiều đồn bót của địch. Xung quanh khu vực Bàu Sen và Lăng Bà có khoảng 30 hầm công sự ở nhà dân hoặc các bụi tre rậm rạp che khuất đầu người. Mỗi khi chuẩn bị tập kết quân để đánh vào đồn bót địch gặp phải máy bay trinh sát, hoặc bị địch bao vây, các đ/c thường lặn hết xuống Bàu Sen, ngửa mặt lên mặt nước để thở nên từ đó bọn chúng đều thất bại dưới sự quyết tâm phòng thủ của cán bộ, du kích nằm vùng tại đây, ác liệt nhất thời kỳ 1969-1975. Sáng ngày 29/3/1975 tại xã Điện Bình 2 đại đội của sư đoàn 3 có khoảng 500 tên từ Quế Sơn bức chạy về Đà Nẵng xin chi viện và đã bị du kích ở đây bao vây buộc chúng phải chốt dã ngoại tại Bàu Sen – Lăng Bà ngoan cố không ra đầu hàng đã bị quân ta đánh tiêu diệt 7 tên, bắt sống 80 tên và buộc chúng bỏ súng chạy thục mạng. Nơi đây còn diễn ra nhiều trận đánh giữa quân ta với Mỹ – Ngụy làm tiêu hao nhiều sinh lực địch. Cán bộ , du kích, nhân dân xã Điện Bình rất kiên trì gan dạ, bám đất giữ làng cho đến ngày toàn thắng.

Suốt thời kỳ kháng chiến chống Mỹ, nhiều đ/c lãnh đạo của huyện Điện Bàn, tỉnh Quảng Nam, Tp. Đà Nẵng chọn Bàu Sen, Lăng Bà làm nơi ẩn nấp, lãnh, chỉ đạo phong trào cách mạng rộng lớn cất giấu lương thực, tài liệu như: đ/c Nguyễn Hồng Thắng nguyên Bí thư Huyện ủy Điện Bàn, Lý Trân, Phùng Thành, Nguyễn Văn Chân, đ/c Lê Minh Ánh nguyên chủ tịch UBND tỉnh Quảng Nam. Đ/c Bùi Hoanh nguyên Thường vụ Huyện ủy Điện Bàn nhân chứng còn sống nhớ lại “Bàu Sen – Miếu Bà của làng Viêm Đông là nơi ẩn nấp của lực lượng Cách mạng ở địa phương cũng như bộ đội và các đơn vị quận thuộc Tp. Đà Nẵng hoạt động được nhân dân làng Viêm Đông che chở và giúp đỡ về mọi mặt. Khi địch càn đến thì lực lượng của ta xuống ẩn nấp dưới Bàu Sen khi địch rút đi thì lên tại Miếu Bà để cảnh giới, hội họp là nơi rất quan trọng cho cả lực lượng của cả vùng cát đến ẩn nấu trong thời kỳ khó khăn nhất”.
Hiện nay, Bàu Sen được quy hoạch với diện tích khoảng 1.000m2 gắn với không gian, cảnh quan của Lăng Bà và Lăng Bà đã được xây dựng kiên cố, nguy nghiêm theo kiến trúc cổ truyền thống của người Việt mang đậm nét văn hóa làng, xã. Di tích cũng đã được UBND phường Điện Ngọc làng Viêm Đông quản lý tôn tạo để phát huy giá trị văn hóa và truyền thống tốt đẹp của nhân dân vào các ngày lễ, dịp tế xuân, tế thu và giổ Bà vào ngày 20/7 Âm lịch. Tại buổi lễ đón nhận Bằng di tích: Anh Nguyễn Minh Thành bí thư đoàn phường Điện Ngọc phấn khởi, tự hào nói “Việc xếp hạng di tích lịch sử cấp tỉnh Bàu Sen – Lăng Bà làng Viêm Minh đây chính là “Địa chỉ đỏ” là điểm đến của tuổi trẻ toàn phường tham quan, giáo dục truyền thống cách mạng, tri ân các bậc tiền nhân, các thế hệ cha ông và nhân dân phường Điện Ngọc nói chung, nhân dân xã Điện Bình cũ nói riêng đã có 1 thời oanh liệt từng sống, chiến đấu, hy sinh anh dũng trên mảnh đất này để đất nước, quê hương nở hoa độc lập, kết trái tự do, mùa xuân nối những mùa xuân vĩnh hằng như ngày hôm nay”.
|