Nội dung chi tiết

Gìn giữ hồn dân ca
Tác giả: Song Thư .Ngày đăng: 01/02/2022 .Lượt xem: 1231 lượt. [In bài]
Cùng với các giá trị văn hóa truyền thống vẫn tồn tại trong đời sống xã hội, làn điệu dân ca đã trở nên một ký ức văn hóa đẹp đẽ, có sức lay động lòng người, là nguồn mạch hình thành và bồi dưỡng nhân cách, tâm hồn con người.

  Những năm 1976 đến 1980, phong trào văn nghệ quần chúng ở Điện Bàn phát triển rất mạnh, trong đó đội thông tin lưu động đóng vai trò hết sức quan trọng trong việc tuyên truyền đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước và phong trào Hợp tác xã nông nghiệp. Lúc bấy giờ, sự xuất hiện các đội thông tin lưu động đáp ứng được nhu cầu giải trí của đông đảo người dân. Địa điểm biểu diễn có lúc là hiên nhà đội sản xuất, đàng hoàng hơn là sân khấu tại các sân phơi Hợp tác xã, được trang trí theo kiểu cây nhà lá vườn nhưng luôn luôn thu hút đông đảo khán giả dự xem. Về sáng tác, biên tập phải kể đến các anh Nguyễn Công Toản (xã Điện Quang), Chu Nhật Linh, Phạm Phú Mẫn (xã Điện Hồng), Nguyễn Đình Chính (xã Điện Thọ)... Đội ngũ diễn viên là những người có năng khiếu về văn nghệ, họ trở thành đội viên tuyên truyền của đội văn nghệ lưu động, hội tụ đầy đủ các yếu tố hát, diễn kịch trong đó nổi bật nhất là hô hát các làn điệu dân ca của khu 5. Những giọng ca đi vào lòng người thời ấy là Trần Thị Hoa, Thanh Thực, Thanh Hiện (xã Điện Hồng); Thanh Châu, Công Quảng (xã Điện Quang); Kim Huệ, Quang Anh (xã Điện Thọ)…

          Giai đoạn 1978 đến những năm 80, phong trào hợp tác xã (HTX) nông nghiệp mở ra một bước đột phá đem lại bao đổi thay kỳ diệu trên quê hương Điện Bàn. Dấu ấn mà bà con xã viên không thể quên là phong trào phát động toàn dân ra quân làm thuỷ lợi, thực hiện khẩu hiệu “nghiêng sông đổ nước ra đồng, để cho cây lúa trổ bông ba mùa”, xây dựng cánh đồng cao sản, làm giao thông nội đồng, khôi phục nghề truyền thống trồng dâu nuôi tằm, ươm tơ dệt lụa...Chính HTX đã thai nghén và nuôi dưỡng các đội thông tin lưu động. Thông qua những làn điệu dân ca khu 5, đội thông tin lưu động đã chuyển tải các chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước, ca ngợi người tốt việc tốt trong lao động sản xuất và phê phán những thói hư tật xấu. Hằng năm, ngành văn hoá thông tin huyện đều tổ chức hội thi văn nghệ quy tụ tất cả các đội thông tin lưu động cơ sở về tham gia, đã trở thành ngày hội đối với tất cả các anh chị em yêu thích văn nghệ. Mỗi đợt biểu diễn, tác giả và anh chị em diễn viên khăn gói ở lại vài ba ngày, háo hức được biểu diễn và học hỏi, giao lưu rút kinh nghiệm. Ngoài nhiệm vụ tuyên truyền, phục vụ tại cơ sở, huyện còn tuyển chọn những hạt nhân văn nghệ tham gia hội thi, hội diễn do tỉnh Quảng Nam – Đà Nẵng tổ chức, mang về  nhiều giải cao. Có thể kể đến một vài tác phẩm điển hình như “Công nông thương tín”, “Gió xoáy” của tác giả Nguyễn Công Toản; “Tiết kiệm”, “Ngã ba đường” của tác giả Ngọc Kỳ; “Mưa trên đồng xanh” của tác giả Chu Nhật Linh. Riêng diễn viên Thanh Thực, Thanh Hiện liên tiếp gặt hái huy chương vàng trong các đợt hội diễn, hội thi ở tỉnh, khu vực miền Trung – Tây Nguyên và toàn quốc. Nhanh, nhạy, kịp thời là các yếu tố được đưa lên hàng đầu, các anh chị đã bám sát cơ sở, quan sát những diễn biến muôn màu muôn vẻ của đời sống để xây dựng kịch bản một cách nhanh nhất. Lúc bấy giờ, đội thông tin lưu động đã đáp ứng được nhu cầu giải trí và hưởng thụ văn hoá của người dân.          

   

   Ngoài hai giọng ca vàng Thanh Thực, Thanh Hiện, chị Trần Thị Hoa ở thôn Thanh An – xã Điện Hồng được rất nhiều người mến mến mộ bởi giọng hát ngọt ngào, không lẫn vào ai được. Chị Hoa chia sẻ, bây giờ người đi tìm cái hay, cái đẹp của dân ca chỉ đếm trên đầu ngón tay, và nếu đi sâu tìm hiểu hẳn chúng ta sẽ phát hiện những nét đặc sắc của loại hình nghệ thuật này. Với Xuân Nữ phải hát bi thương, mùi mẫn, Hò Quảng hát vui nhộn, rộn ràng, vào vai phản diện thì hát Cổ Bản, Xàng Xê và một số điệu lý như Lía pháu, Lía phôn, Lý mo xảo. Ngoài ra, còn có Lý Đồng Nai, Lý chèo bẻo, hò ba lý, vè Quảng. Một làn điệu thường gây xúc động cho người thưởng thức là Lý vọng kim lan, lột tả được nội tâm nhân vật một cách chân thật. Lúc đầu, chị chỉ biết hát cải lương nhưng qua vài lần đi xem Đoàn ca kịch Quân khu 5 diễn chị thích quá mới dần dần tìm hiểu về các làn điệu dân ca. Xem nghệ sỹ Đỗ Linh diễn chị học theo, rồi học trên đài truyền hình và về nhà tập hát. Sau này anh Phạm Phú Mẫn viết kịch bản và mời chị tham gia các hội thi của các ngành, các đoàn thể, chị xem đây như một cơ hội để mình thử sức ở lĩnh vực mới mẻ này. Năm 1980, chị tham gia đội thông tin cổ động HTX 3 Điện Hồng, năm 1985 xin làm công nhân ở Nhà máy dệt nhuộm in hoa Đà Nẵng chị cũng tham gia văn nghệ do nhà máy tổ chức. Đến năm 1991 về lại quê hương, chị liên tục tham dự các hội thi cấp thị xã, cấp tỉnh về nông dân sản xuất kinh doanh giỏi, an toàn giao thông, tuyên truyền về pháp luật.

          Không riêng gì chị Hoa, cả gia đình chị cũng đều yêu thích ca hát, đặc biệt là dân ca. Trong những năm 60 của thế kỷ trước, ba chị là ông Trần Diễn đã tham gia kịch thơ trong phong trào văn nghệ của địa phương. Anh trai chị là anh Trần Khánh sau khi đi bộ đội về tham gia vào Đội thông tin cổ động Điện Bàn và từ đó đến nay anh đều có mặt trong các phong trào văn hoá văn nghệ từ xã đến thị xã. Sở trường của anh là đàn ghi ta và hát, tuy làm ruộng vất vả nhưng anh vẫn dành dụm tiền để mua một đàn ghi ta thùng, một ghita điện và một số nhạc cụ dân tộc khác để biểu diễn cho thoả niềm đam mê của mình. Các em chị là Trần Trung Dũng, Trần Thị Thu Sương, Trần Thị Thu Lan đều là những hạt nhân văn nghệ tại các công ty, xí nghiệp nơi các anh chị công tác. Thế hệ thứ ba trong gia đình  là cháu Trần Thị Ái Xuân con gái anh Trần Khánh cũng rất thích hát dân ca, tham gia vào phong trào văn nghệ của trường và địa phương.

          Về sau, đến năm 1991, khi điện lưới quốc gia về đến các vùng nông thôn, các phương tiện thông tin đại chúng cũng đa dạng hơn, đội thông tin lưu động không thể giữ mãi thời vàng son của mình và ngừng hoạt động. Mặc dù cuộc sống có nhiều đổi thay, người dân đã bắt đầu hưởng thụ văn hoá văn nghệ một cách có chọn lọc nhưng với ý thức giữ gìn vốn quý về văn hoá của dân tộc, kế thừa những tinh hoa của người đi trước, lớp trẻ ngày nay vẫn có nhiều người muốn tìm hiểu, hát những làn điệu dân ca mượt mà như Trung Kiên, Thanh Dung, Võ Hà (Trung tâm văn hoá thể thao Điện Bàn) và một số bạn trẻ ở các địa phương. Tại xã Điện Thọ, làm quen với dân ca từ năm 2009, gia đình anh Lê Trung Kiên liên tục tham gia các hội thi do thị xã tổ chức như Nhà nông đua tài, Gia đình hạnh phúc, bảo vệ môi trường …, đạt thành tích cao. Và không ít lần gia đình anh đại diện cho thị xã Điện Bàn thi tại tỉnh, thi toàn quốc. Hai đứa con anh Kiên và chị Khánh Hà là Phong Khánh và Bảo Khánh cũng rất yêu thích dân ca. Tại hội thi Gia đình hạnh phúc tỉnh Quảng Nam năm 2020, gia đình anh đoạt giải nhất tỉnh. Con gái nhỏ của anh chị, bé Bảo Khánh sinh năm 2009 còn tham gia Hội thi Văn học - học văn qua làn điệu dân ca do thị xã và tỉnh tổ chức. Năm 2020, Bảo Khánh được nhận giấy khen giọng ca triển vọng của Trung tâm VHTT thị xã qua ca khúc dân ca bài chòi “Trung Thu nhớ Bác”. Bảo Khánh cùng các em trong đội văn nghệ xã Điện Thọ đại diện cho thiếu nhi thị xã tham gia Hội thi tuyên truyền Luật Bảo vệ trẻ em năm 2021 tỉnh Quảng Nam qua hình thức hô hát bài chòi và đã đoạt giải nhất.

          Có những con người hoạt động kinh doanh không liên quan đến nghệ thuật nhưng vẫn muốn gìn giữ những làn điệu dân ca quê mình cho con cháu đời sau. Đó là ông Lê Tự Kiện quê ở xã Điện Thắng Trung đã dành hết tâm huyết gặp gỡ những người làm công tác văn hoá ở Điện Bàn và tự nguyện đóng góp kinh phí cùng với Trung tâm văn hoá thể thao huyện cho ra mắt đĩa karaoke dân ca Điện Bàn khúc hát tình quê. Tuy nhiên đó không phải là số nhiều, phần lớn các bạn trẻ ngày nay vẫn theo đuổi những xu hướng âm nhạc dành cho tuổi teen, giới trẻ vẫn chưa thích ứng được với các loại hình nghệ thuật truyền thống trong đó có dân ca khu 5. Chị Võ Thị Tình ở xã Điện Thọ, một người luôn giữ vẹn nguyên niềm đam mê với loại hình nghệ thuật này, chia sẻ “Mặc dù không chuyên nghiệp, thời đó chúng tôi đến với dân ca bằng sự đam mê nhưng các trường học vẫn mời dạy cho các em học sinh. Đó là quãng thời gian thật khó quên, đã trở thành miền ký ức đẹp đẽ. Tôi ước mong thế hệ trẻ bây chừ ngày càng có nhiều em yêu thích dân ca.” Ông Nguyễn Văn Dũng, Giám đốc Trung tâm VHTT – TTTH thị xã Điện Bàn, một người gắn bó khá lâu với phong trào văn nghệ quần chúng cho rằng, chính lực lượng tham gia văn nghệ quần chúng từ trước đến nay, với năng khiếu và niềm say mê dân ca sẽ là những thầy giáo, cô giáo dạy dân ca cho thế hệ sau rất tốt. Trung tâm vẫn thường xuyên tổ chức các chương trình hát dân ca để thoả niềm đam mê của các bạn trẻ và như một cách gìn giữ những giá trị của loại hình nghệ thuật này.

          

   Hy vọng trong thời gian tới, với sự đồng hành, tạo điều kiện của các cấp, các ngành, các địa phương, thị xã sẽ tập trung nâng cao chất lượng  hoạt động nghệ thuật, kết nối, khơi nguồn cảm hứng, khích lệ nhiều người nuôi dưỡng tình yêu dân ca để giữ gìn, bảo tồn, phát huy giá trị làn điệu dân ca cũng như các loại hình văn hóa truyền thống một cách bền vững.
[Trở về]
Các tin mới hơn:
Thị xã Điện Bàn tổng kết 25 năm thực hiện phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa”
Hội diễn văn nghệ quần chúng với chủ đề “Hồ Chí Minh – Đẹp nhất tên Người”
Khánh thành Bia ghi dấu địa điểm thành lập Chi bộ Đảng đầu tiên của xã Điện Phong
Giao lưu thi đấu bóng chuyền hơi tại phường Điện Ngọc
Hội thi hoá trang nhân vật theo sách
Lễ giỗ tổ Hùng Vương và tưởng niệm Chủ tịch Hồ Chí Minh
Xã Điện Quang tổ chức lễ hội Thanh minh lần thứ XVIII
Phường Điện Phương khai mạc Hội trại “50 năm dấu ấn hào hùng”
Phường Điện Minh tổ chức Hội trại “Tiếp lửa truyền thống - Vững bước tương lai”
Chương trình giao lưu Dưỡng sinh - Dân vũ tại phường Điện Ngọc
    
1   2   3   4   5  
    
Các tin cũ hơn:
Đưa nghệ thuật tuồng vào trường học
Danh xưng Điện Bàn
Hội LHPN xã Điện Trung tổ chức hội thi “Gói và nấu bánh chưng truyền thống” và trao quà Xuân yêu thương
Di tích Bàu Sen – Lăng Bà ghi dấu một thời oanh liệt
CLB Xe đạp thể thao Điện Bàn tổ chức chương trình diễu hành xe đạp với chủ đề "Hành trình về nguồn"
Hội Liên hiệp Phụ nữ thị xã Điện Bàn tổ chức khai mạc “Hội chợ Xuân online” năm 2022
Hỗ trợ chung tay xây dựng tuyến phố văn minh và phường văn minh đô thị
Điện Bàn đoạt giải Nhì toàn đoàn Liên hoan Hô hát Bài chòi tỉnh Quảng Nam năm 2021.
Đoàn phường Điện Ngọc đã tổ chức giải bóng đá giao hữu chào mừng Đại hội đại biểu Đoàn TNCS Hồ Chí Minh phường lần thứ XIII.
Tổng kết Hội thi “Thiếu nhi Điện Bàn chung tay đẩy lùi Covid-19”
    
1   2   3   4   5  
    

Liên kết website

Lượt truy cập

Tổng số lượt truy cập
Lượt trong năm