Theo đó, Ủy ban nhân dân thị xã Điện Bàn đã xây dựng Kế hoạch chi tiết số 208/KH-UBND ngày 9/12/2022 với nhiều hoạt động chào mừng kỷ niệm 60 năm kết nghĩa Hoằng Hóa - Điện Bàn. Trong đó, Điện Bàn sẽ xây dựng công trình Tượng đài Anh hùng Lão dân quân Hoằng Trường tại khu tiểu công viên sân vận động Điện Minh, thị xã Điện Bàn.
Trong những năm kháng chiến chống Mỹ cứu nước, thực hiện tinh thần “Đoàn kết, đại đoàn kết dân tộc” của Chủ tịch Hồ Chí Minh, theo sự chỉ đạo của Trung ương Đảng; các tỉnh, các huyện miền Bắc tổ chức kết nghĩa với các tỉnh các huyện miền Nam, để tạo sức mạnh đoàn kết, chiến đấu giành độc lập, tự do cho tổ quốc.
Ngày 20/7/1963, huyện Hoằng Hóa tỉnh Thanh Hoá tổ chức lễ kết nghĩa với huyện Điện Bàn tỉnh Quảng Nam. Với tinh thần “Hướng về miền Nam ruột thịt” vì Điện Bàn thân yêu, Hoằng Hóa đã chi viện sức người, sức của cho chiến trường Quảng Nam nói chung, Điện Bàn nói riêng, đặc biệt là Tiểu đoàn đặc công Lam Sơn, trong đó có nhiều con em của Hoằng Hóa đã tham gia chiến đấu anh dũng, lập nhiều chiến công, có người đã vĩnh viễn hy sinh, mãi mãi nằm lại với quê hương Điện Bàn, Quảng Nam.
Toàn cảnh Tượng đài Lão dân quân Hoằng Trường tại Hoằng Hoá (nguồn Cổng TTDL-LN HH)
Từ chiến tranh đến hoà bình xây dựng, mối quan hệ kết nghĩa thuỷ chung luôn được Đảng bộ, chính quyền, mặt trận đoàn thể và nhân dân hai đơn vị Hoằng Hoá – Điện Bàn trân quý, gìn giữ và phát huy. Tượng đài Lão dân quân Hoằng Trường là một công trình thiết thực ghi dấu cho sự gắn kết son sắt giữa Hoằng Hoá và Điện Bàn. Theo đó, Điện Bàn sẽ dựng tượng đài Lão dân quân Hoằng Trường ngay bên tuyến đường quốc lộ 1A (cũ) đoạn từ Vĩnh Điện đến cầu Câu Lâu, đang được đề nghị đặt tên là con đường mang địa danh Hoằng Hoá.Và ngược lại, tại Hoằng Hoá sẽ cũng có con đường mang tên Điện Bàn và dựng tượng đài Mẹ Thứ tại một vị trí phù hợp.
Trưng bày súng 12,7 ly tại khu lưu niệm tượng đài Hoằng Trường tại Hoằng Hoá
Tượng đài Lão dân quân Hoằng Trường nguyên mẫu của tác giả Hoạ sĩ Lê Đình Quỳ, được xây dựng vào năm 2012 tại xã Hoằng Trường, huyện Hoằng Hoá, tỉnh Thanh Hoá. Công trình được xây dựng trên diện tích đất là 1.2ha bao gồm khu lưu niệm về hình ảnh, hiện vật liên quan đến các cụ lão quân như: súng 12,7 ly, đạn pháo, mũ rơm… Tượng đài chính Lão dân quân Hoằng Trường cao 17,1 mét, nặng 170 tấn, đứng vững chãi trong khuôn viên sân vườn, cảnh quan thoáng rộng hướng về phía biển, lưng tựa vào dãy núi Linh Trường, dưới chân bệ tượng là những mảng phù điêu khắc hoạ tinh thần chiến đấu quả cảm của các cụ lão dân quân Hoằng Trường nói riêng, tinh thần chiến đấu ngoan cường “chia lửa với miền Nam” để giữ vững “hậu phương lớn miền Bắc” của quân và dân Hoằng Hoá, Thanh Hoá.
Ngày 8/8/1967, trung đội Lão dân quân xã Hoằng Trường được thành lập gồm 18 cụ phụ lão và hai cô gái hậu cần. Trung đội gồm những người ít tuổi nhất là 49 và cao nhất là 69 tuổi, được trang bị một số súng bộ binh và 3 khẩu 12,7 ly ( “mười hai ly bảy” ) do đơn vị hải quân giúp đỡ, lấy cao điểm 203 trên đồi 82 của dãy núi Linh Trường làm trận địa chiến đấu. Sau 15 ngày được cán bộ quân sự tỉnh, huyện và hải quân huấn luyện, trung đội làm lễ xuất kích. Ngày 14-10-1967, hai máy bay F4H từ biển bay vào ném bom cách trận địa 300m, trung đội Lão dân quân đồng loạt nổ súng chính xác với 92 viên đạn 12,7 ly, bắn rơi một chiếc F4H. Sau đó 10 ngày, vào 24-10-1967, các cụ Lão dân quân lại anh dũng bắn rơi thêm một chiếc máy bay AD6.
Trưng bày thùng dầu phụ của máy bay Mỹ do Trung đội Lão dân quân bắn rơi và mũ rơm của các cụ
Trung đội Lão dân quân Hoằng Trường là đơn vị lão dân quân đầu tiên và duy nhất trên miền Bắc bắn rơi máy bay phản lực Mỹ bằng súng bộ binh. Tại Nhà truyền thống huyện Hoằng Hóa hôm nay còn lưu giữ bức thư của Bác Hồ khen tặng các cụ: “... Tôi rất vui mừng được tin ngày 14 tháng 10 vừa qua, các cụ đã bắn rơi chiếc máy bay thứ 2.400 bằng súng bộ binh. Tôi nhiệt liệt mừng chiến công vẻ vang của các cụ. Với lòng yêu nước nồng nàn, chí căm thù địch sâu sắc, các cụ đã nêu cao quyết tâm đánh thắng giặc Mỹ xâm lược. Thật là tuổi cao chí càng cao. Đây là một gương sáng cho đồng bào cả nước đưa sự nghiệp chống Mỹ cứu nước của toàn dân ta đến thắng lợi hoàn toàn...”. Với những thành tích xuất sắc, trung đội Lão dân quân Hoằng Trường được Nhà nước tặng thưởng 1 Huân chương Quân công hạng Ba, 1 Huân chương chiến công hạng Nhất. Ngày 25-8-1970, trung đội Lão dân quân Hoằng Trường được Chủ tịch nước Việt Nam Dân Chủ Cộng Hòa tặng danh hiệu Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân.
Phát thảo Công trình Tượng đài Lão dân quân Hoằng Trường tại Điện Bàn
Công trình Tượng đài Anh hùng Lão dân quân Hoằng Trường được Điện Bàn xây dựng tại khu tiểu công viên sân vận động Điện Minh trên diện tích152 m2, khu trung tâm đặt tượng là 17 m2 với tổng nguồn kính phí là 2 tỷ đồng. Tượng đài chính Lão dân quân Hoằng Trường bằng bê tông cốt thép phủ đồng, cao 5,3m (phần thân tượng cao 3,3m và bệ tượng cao 2m). Mặt trước bệ tượng khái quát về mối quan hệ kết nghĩa Hoằng Hoá – Điện Bàn và mặt sau là tóm tắt ý nghĩa lịch sử về tượng đài Lão dân quân Hoằng Trường. Cũng tại đây, thị xã sẽ dán mã QR để cho khách tham quan có thể tìm hiểu chi tiết thêm về mối quan hệ kết nghĩa Hoằng Hoá cũng như ý nghĩa, hình ảnh của Tượng đài Lão dân quân Hoằng Trường tại Hoằng Hoá, thực hiện phần mềm 3D công nghệ thuyết minh tự động để kết nối với Hoằng Hoá và du khách gần xa.
Cùng với những hoạt động ý nghĩa khác trong chuỗi hoạt động chào mừng kỷ niệm 60 năm Hoằng Hoá – Điện Bàn (1963-2023), công trình Tượng đài Anh hùng Lão dân quân Hoằng Trường là thêm một minh chứng sống động, đầy ý nghĩa nhân văn cho mối quan hệ bền chặt “nghĩa nặng tình sâu” giữa hai đơn vị Hoằng Hoá – Điện Bàn.