Mạch nguồn tiếp nối nhiều thế hệ

Nằm ven sông Cổ Cò thơ mộng, Làng Thanh Quýt nổi tiếng không chỉ vì đang sở hữu 5 di tích văn hóa lịch sử, mà còn được mệnh danh là “làng khuyến học”, khi có cả ngàn giáo sư, tiến sĩ, thạc sĩ, bác sĩ, cử nhân…

Theo ông Nguyễn Văn Nhung, một cao niên trong làng cũng từng là thầy giáo làng chia sẻ; làng Thanh Quýt vốn thuộc xã Thanh Trường, từ 1975, đổi thành xã Điện Thắng. Từ cuối thập niên 1990, Điện Thắng tách thành  Điện Thắng Trung, Điện Thắng Nam và Điện Thắng Bắc. Làng Thanh Quýt có 8 tộc họ luôn chăm lo đến công tác khuyến học. Trong những năm gần đây, công tác khuyến học ngày càng được chú trọng với sự chung tay, góp sức của các thế hệ trong dòng họ. Không chỉ có người đỗ đạt, thành công trong làm ăn ở khắp mọi miền đất nước, hay ở nước ngoài, mà ngay cả những cá nhân, gia đình sinh sống ở địa phương cũng hết sức chăm lo, quan tâm đến sự học của con em dòng họ mình.

Nói về hoạt động khuyến học của dòng họ, ông Nguyễn Văn Hồng, Chi hội trưởng dòng họ Nguyễn Văn chia sẻ: “Con cháu mình giờ đã thành đạt, cuộc sống ổn định nên việc hỗ trợ cho các cháu ngoài dòng tộc là việc cần làm, mọi người trong Chi hội chúng tôi đều cùng chung suy nghĩ mình nhịn tiêu xài một chút để có được một khoản tiền đóng góp động viên cho các cháu học sinh nghèo hiếu học”.

Ở làng Thanh Quýt, các dòng họ lấy đình làng Thanh Quýt, nhà thờ tộc làm nơi tổ chức các hoạt động văn hóa, khuyến học. Từ năm 2007 đến nay, sau khi đình làng được phục dựng khang trang, đều đặn vào mùng 4 tết Nguyên Đán hằng năm, tại đình làng đều tổ chức tuyên dương, khen thưởng cho những học sinh, tân sinh viên xuất sắc đỗ vào các trường đại học. Sự quan tâm chăm lo sự học cho thế hệ trẻ không chỉ là truyền thống tốt đẹp của mỗi dòng họ, mà còn tạo sự lan tỏa nét đẹp văn hóa truyền thống của người dân Việt Nam.

Các tộc họ và mỗi gia đình, thôn xóm ở Thanh Quýt năm nào cũng vậy, cứ đến gần năm học mới lại xôn xao chuyện khuyến học khuyến tài. Những nụ cười rạng rỡ và tấm lòng thành kính của các tân sinh viên khi bước vào từ đường của mỗi tộc họ để báo công với tổ tiên vào những ngày này như thắp sáng lên niềm tin vào những thế hệ tương lai…Mỗi năm, từng tộc đã có hàng trăm học sinh giỏi các cấp, 10-15 bạn trẻ đậu vào ĐH, CĐ hay đạt huy chương trong các kỳ thi cấp tỉnh, thành phố, Olympic...

Có một điều đặc biệt tại Thanh Quýt là con cháu học nghề thuốc rất đông. Thống kê sơ bộ của tộc Nguyễn Hữu có hơn 60 nha sĩ, bác sĩ, gần trăm y tá là con cháu của tộc họ làm việc tại hầu hết các bệnh viện trong và ngoài nước. Các tộc họ khác như Trương Công, Lê Tự... nhà nào cũng đóng góp hơn 20 bác sĩ, dược sĩ, vài chục y tá.

Nhiều cách làm sáng tạo, sáng kiến hay…

Là họ tộc đi đầu trong công tác khuyến học, khuyến tài bên cạnh các tộc họ khác. Tộc Trương Công đã có những đóng góp lớn trong xây dựng hội khuyến học, thúc đẩy con cháu hiếu học, động viên con cháu ra lớp, giúp đỡ học sinh nghèo, chung tay cùng với nền giáo dục xã nhà nâng cao chất lượng dạy và học đối với các trường trên địa bàn xã nhà. Bên cạnh đó, tộc còn tạo điều kiện mua xe đạp cho con em gia đình khó khăn có phương tiện đến trường.

Không chỉ có Tộc Trương Công có hoạt động nổi bật ở làng; Tộc Nguyễn Hữu cũng có nhiều sáng kiến cách làm rất hay; Với suy nghĩ xã hội ngày càng văn minh, con người chỉ có thể bước vào cuộc sống một cách vững vàng bằng kiến thức, dòng tộc Nguyễn Hữu đã dấy lên phong trào “khuyến học - khuyến tài”. Phong trào đã được bà con trong tộc hưởng ứng tích cực, kể từ đó Ban Khuyến học dòng họ được thành lập. Bên cạnh đó, Ban Khuyến học của dòng họ thường xuyên đến từng gia đình động viên con cháu học tập, với quyết tâm: “Không để bất cứ trường hợp học sinh, sinh viên nào vì hoàn cảnh gia đình khó khăn mà phải bỏ học giữa chừng”.

Cứ mỗi dịp đầu năm, dòng tộc Nguyễn Hữu lại tổ chức họp mặt truyền thống biểu dương những điển hình. Đây là một trong những truyền thống đẹp được gia tộc Nguyễn Hữu duy trì nhiều năm nay. Gặp mặt thường niên vào đầu năm mới là dịp để các gia đình trong gia tộc Nguyễn Hữu thăm hỏi, chia sẻ kinh nghiệm nuôi dạy con cháu, đồng thời giúp đỡ nhau phát triển kinh tế gia đình. Qua đó, dấy lên một phong trào thi đua học tập, rèn luyện sôi nổi ngay trong mỗi gia đình, dòng họ, đồng thời có tác động sâu rộng đến công tác khuyến học, khuyến tài, xây dựng xã hội học tập trên địa bàn.

Các dòng họ hiếu học ở Thanh Quýt đều khẳng định vai trò là chỗ dựa, nguồn động viên, tiếp sức cho từng gia đình, từng con em học sinh, đóng góp tích cực cho sự nghiệp chăm lo phát triển giáo dục. Mỗi dòng họ hiếu học với truyền thống, thế mạnh riêng đã có cách làm thiết thực, hiệu quả, tạo nên sự phong phú của phong trào, đóng góp tích cực xây dựng phong trào khuyến học - khuyến tài và xây dựng xã hội học tập.