Các sông có trữ lượng khoáng sản-cát lòng sông khá lớn. Do vậy công tác quản lý, bảo vệ tài nguyên khoáng sản chưa khai thác và công tác kiểm tra, truy quét hoạt động khoáng sản trái phép trên địa bàn huyện đặc biệt được chú trọng và thường xuyên tổ chức thực hiện.

Ngay từ những ngày đầu năm, sau khi giấy phép khai thác cát kết hợp nạo vét lòng sông và thuê đất (lần hai) tại mỏ cát xã Điện Phước và xã Điện Trung của Công ty Đầu tư phát triển Xây dựng Hội An hết hiệu lực, UBND huyện đã chỉ đạo các cơ quan ban ngành chức năng phối hợp với UBND các xã, thị trấn tăng cường công tác kiểm tra, kiểm soát việc khai thác, vận chuyển, mua bán khoáng sản cát. Giao trách nhiệm cho UBND các xã nằm trên địa bàn trọng điểm Điện Phong, Điện Trung, Điện Phước, Điện Phương thành lập tổ bảo vệ và quản lý tài nguyên khoáng sản nhằm tăng cường công tác kiểm tra, theo dõi, giám sát kịp thời phát hiện và xử lý những hành vi vi phạm pháp luật về hoạt động khai thác, vận chuyển, mua bán, khoáng sản trên địa bàn quản lý. Điểm chốt chặn chủ yếu tại ngã ba Vòm sông Thu Bồn - Vĩnh Điện giao cho UBND xã Điện Phong chốt chặn. Nhờ vậy, trật tự kỷ cương trong lĩnh vực này trong thời gian qua đi vào nề nếp, ổn định. Tình trạng khai thác, vận chuyển, mua bán khoáng sản cát trái phép đã được hạn chế đến mức thấp nhất và đã đem lại những kết quả nhất định, công tác quản lý đạt hiệu quả cao.Tính đến giữa tháng 06 năm 2011, các cơ quan ban ngành chức năng của huyện đã kiểm tra, phát hiện 77 trường hợp tổ chức, cá nhân có hành vi vi phạm hành chính trong hoạt động khoáng sản được xử lý bằng hình thức phạt tiền, cảnh cáo, răn đe, buộc xả toàn bộ khối lượng khoáng sản cát vi phạm khôi phục trả lại hiện trạng, có cam kết không tái phạm và xử phạt nộp ngân sách 174 triệu đồng.

Thực hiện Chỉ thị của Tỉnh uỷ và Chỉ thị của UBND tỉnh Quảng Nam về tăng cường công tác quản lý, bảo vệ tài nguyên khoáng sản và tăng cường các biện pháp nhằm lập lại trật tự, kỷ cương trong lĩnh vực quản lý tài nguyên khoáng sản trên địa bàn tỉnh. Ngày 09/6/2011, UBND huyện đã ban hành Quyết định số 3690/QĐ-UBND về việc thành lập Tổ liên ngành kiểm tra, truy quét, chấn chỉnh, lập lại trật tự kỷ cương trong lĩnh vực quản lý tài nguyên khoáng sản trên địa bàn. Đối với UBND các xã, thị trấn trong phạm vi chức năng, quyền hạn của mình tiếp tục áp dụng các biện pháp bảo vệ tài nguyên khoáng sản tại địa phương. Thành lập tổ bảo vệ, quản lý tài nguyên khoáng sản và môi trường trên địa bàn quản lý. Xây dựng phương án, kế hoạch và tổ chức triển khai thực hiện công tác tuyên truyền, phổ biến công khai chủ trương của tỉnh về lập lại trật tự kỷ cương trong công tác quản lý, bảo vệ tài nguyên khoáng sản. Tập trung chỉ đạo kiên quyết và tăng cường công tác kiểm tra, theo dõi, giám sát kịp thời phát hiện và xử lý ngay những hành vi vi phạm pháp luật về hoạt động khoáng sản. Có biện pháp quản lý địa bàn và bảo vệ tài nguyên khoáng sản chưa khai thác và chịu trách nhiệm về quản lý tài nguyên khoáng sản thuộc địa bàn quản lý. Không để xảy ra tình trạng hoạt động khai thác, mua bán, vận chuyển và tàng trữ khoáng sản trái phép. 

Tính đến thời điểm cuối tháng 06 năm 2011, trong khoảng 20 ngày được thành lập Tổ kiểm tra liên ngành của huyện đã tổ chức kiểm tra, truy quét và phát hiện xử lý 25 trường hợp tổ chức, cá nhân có hành vi vi phạm hành chính trong lĩnh vực hoạt động khoáng sản, xử phạt nộp ngân sách 128,5 triệu đồng. Như vậy, trong 6 tháng đầu năm đã có 102 trường hơp tổ chức, cá nhân vi phạm trong hoạt động khoáng sản bị xử lý, xử phạt nộp ngân sách 302,5 triệu đồng.

Dưới sự lãnh đạo, chỉ đạo thường xuyên và kịp thời của UBND huyện trong công tác kiểm tra, truy quét hoạt động khoáng sản trái phép, các cơ quan, ban ngành với chức năng, nhiệm vụ được giao thường xuyên duy trì công tác kiểm tra, kiểm soát, xử lý những hành vi vi phạm trong khai thác, vận chuyển, mua bán, tàng trữ khoáng sản cát lòng sông trên địa bàn huyện. Nhờ vậy, trật tự kỹ cương trong lĩnh vực này đi vào nề nếp. Tình trạng hoạt động khai thác vận chuyển, mua bán khoáng sản cát trái phép đã được hạn chế. Việc làm này đã góp phần quản lý tài nguyên thiên nhiên tiết kiệm, hiệu quả, tăng nguồn thu cho ngân sách nhà nước, có được nguồn kinh phí đầu tư cho cải tạo môi trường sinh thái, xây dựng cơ sở hạ tầng quanh khu vực khai thác và thực hiện các chính sách an sinh xã hội, chính sách bảo hộ quyền lợi của nhân dân địa phương nơi có tài nguyên khoáng sản khai thác, nâng cao ý thức cho nhân dân về bảo vệ nguồn tài nguyên của quốc gia.

Trong thời điểm hiện nay, do nhu cầu sử dụng cát để xây dựng của người mua rất lớn, nên các đối tượng khai thác cát trái phép càng hoạt động nhiều hơn, trong tháng 7 này đã có 7 trường hợp vi phạm bị xử lý. Do vậy công tác kiểm tra, truy quét, chấn chỉnh, lập lại trật tự kỷ cương trong lĩnh vực quản lý tài nguyên khoáng sản trên địa bàn của tổ kiểm tra liên ngành huyện, và việc quản lý của các địa phương cần phải được tăng cường thường xuyên nhằm hạn chế tối đa việc khai thác, vận chuyển, mua bán, tàng trữ khoáng sản cát trái phép trên địa bàn huyện Điện Bàn.