Tất cả các thay đổi ở đây đều mang tính tùy chọn, điều đó cũng có nghĩa không nhất thiết phải thực hiện. Thêm v� o đó chúng tôi khuyến cáo các bạn trong quá trình thực hiện giảm thiểu thời gian khởi động của Windows đó l� một trong số những thay đổi n� y rất nâng cao v� chỉ nên thực hiện nếu bạn thực sự th� nh thạo trong việc thực hiện các thay đôi v� nên có một back up dữ liệu cho riêng mình.

Thay đổi BIOS hệ thống

Một trong những địa điểm đầu tiên có thể tăng tốc độ khởi động Windows l� thay đổi BIOS hệ thống. BIOS hoặc Basic Input/Output System l� một tập các chỉ lệnh v� các lệnh có trong bo mạch chủ để cho phép máy tính của bạn biết phần cứng n� o được kết nối v� cách truyền thông với phần cứng đó như thế n� o. Bạn sẽ phải truy cập v� o m� n hình BIOS setup để thực hiện những thay đổi n� y. Không thay đổi các thiết lập hệ thống trong BIOS một cách khinh xuất vì chỉ một lỗi của bạn cũng có thể dẫn đến máy tính không thể khởi động hoặc gây ra các vấn đề khác nguy hại hơn. Với lý do đó, không nên cố gắng thực hiện những thay đổi đối với BIOS hệ thống trừ khi bạn sẵn lòng chấp nhận rủi ro. Điều đó nói lên rằng bạn phải thực hiện theo những hướng dẫn dưới đây một cách tỉ mỉ v� thực hiện một số thay đổi đơn giản nhằm l� m tăng tốc độ khởi động của Windows.

1) Bạn phải tắt ho� n to� n máy tính của mình sau đó khởi động lại.

2) V� o m� n hình BIOS hệ thống bằng các hướng dẫn của nh� sản xuất. Phụ thuộc v� o máy tính, các thực hiện n� y có thể khác nhau đôi chút, có thể l� nhấn phím DEL, nhấn F1, nhấn F10, giữ CTRL-ALT-S, hoặc một loạt các phím nóng khác để có thể v� o được m� n hình BIOS.

3) Khi v� o được BIOS setup, bạn hãy quan sát menu BOOT v� chọn nó bằng các phím mũi tên trên b� n phím, Tab v� Enter.

4) Trong hầu hết các m� n hình BIOS hiện đại, bạn sẽ thấy một tùy chọn Quick Boot. Kích hoạt tùy chọn n� y để bỏ qua phần kiểm tra bộ nhớ v� các thao tác kiểm tra về nguồn khác (POST).

 

5) Tìm tùy chọn thiết bị khởi động ưu tiên Boot Device Priority v� thay đổi thiết bị khởi động đầu tiên l� ổ đĩa cứng. Thay đổi tùy chọn n� y sẽ tăng tốc được quá trình khởi động, tuy nhiên nó cũng không cho phép máy tính của bạn khởi động từ ổ đĩa floppy disk hoặc CD-ROM. Nếu khởi động từ bất cứ th� nh phần n� o khác không phải ổ đĩa cứng, khi đó hãy giữ bước n� y lại. Nếu sau đó bạn cần khởi động từ CD-ROM, đơn giản chỉ cần v� o BIOS setup v� o đặt CD-ROM l� th� nh phần khởi động đầu tiên.

 

6) Chọn tùy chọn để thoát v� lưu các thay đổi, khi đó máy tính của ban sẽ khởi động lại.

Có một số tùy chọn khác trong BIOS có thể tăng tốc độ khởi động của máy tính chẳng hạn như chọn các thiết lập chính xác cho ổ đỉa cứng của bạn, v� vô hiệu hóa tính năng AUTO DETECT các ổ đĩa v� các thiết bị khác. Mặc dù vậy chúng tôi sẽ bỏ qua những thay đổi n� y v� để lại chúng cho các thảo luận sau.

Thay đổi các thiết lập Windows 

Nhóm thay đổi tiếp theo cần phải xem xét đó l� một số thiết lập của Windows. Chúng tôi sẽ sử dụng một công cụ có tên System Configuration Utility để thực hiện hầu hết các thay đổi n� y. Thực hiện theo các bước dưới đây để mở v� sử dụng công cụ n� y.

Thay đổi trong tab Startup

1) Kích Start, Run v� đánh MSCONFIG sau đó nhấn Enter

2) Kích tab STARTUP trong System Configuration Utility để quan sát tất cả các hạng mục có trong Startup. Xem ví dụ thể hiện bên dưới.

Mỗi một mục trong tab Startup được tích sẽ được load ngay sau khi Windows khởi động. Nếu có nhiều mục được chọn ở đây thì hệ thống của bạn sẽ mất nhiều thời gian khởi động hơn. Mỗi một mục n� y có thể được tắt hoặc bật một cách đơn giản bằng cách sử dụng hộp kiểm bên trái mỗi mục.

Cột ngay bên phải các hộp kiểm l� tên của các chương trình, cột tiếp theo bên cạnh cột tên l� location trên ổ đĩa cứng hay thiết bị chứa file khác. Cột cuối cùng hiển thị địa điểm bên trong máy tính m� file đó được lấy để khởi động. Location n� y có thể nằm trong registry trong trường hợp bắt đầu với HKLM hoặc HKCU, hoặc nó có thể nằm ttrong thư mục Windows Startup trong ALL PROGRAMS của Windows XP.

Bạn có thể xem xét mỗi một trong các mục startup động n� y v� hủy chọn bất cứ th� nh phần n� o nếu không cần thiết đến chúng. Vậy thế n� o l� mục không cần thiết. Trong hầu hết các cấu hình máy tính, bạn sẽ cần phải có các driver sử dụng cho các bộ xử lý đồ họa hoặc video v� sound card, v� cả chương trình chống virus hoặc tường lửa. Các mục startup khác thường l� những th� nh phần thêm v� o v� đều có thể được loại từ khỏi boot up. Để xem mục cụ thể n� o được sử dụng cho th� nh phần gì, hãy sử dụng liên kết n� y, sau đó đánh v� o đó tên của process v� kích Find. Đây l� một công cụ rất hữu dụng trong việc tìm ra các mục startup n� o thực sự cần thiết.
Khi bạn đã thực hiện xong việc thay đổi các hộp kiểm trong tab Startup, kích OK, khi đó bạn sẽ được khởi có khởi động lại hệ thống hay không.

Thay đổi các dịch vụ của Windows

Khi máy tính của  bạn khởi động lại, kích v� o Start, Run v� đánh MSCONFIG sau đó nhấn Enter lần nữa. Thao tác n� y sẽ mở lại cho bạn System Configuration Utility. Kích v� o tab Services, sau đó trên tùy chọn ở phía dưới có tên gọi "Hide All Microsoft Services" để xem xem những dịch vụ gì của Windows không cần thiết v� gỡ bỏ chúng. Nói chung, bạn cần phải có các dịch vụ liên quan đến các video/sound cards v� các chương trình antivirus hoặc firewall, còn các th� nh phần khác đều có thể remove. Nhớ rằng để remove các dịch vụ không cần thiết, bạn cũng cần phải có kinh nghiệm rủi ro về các vấn đề khởi động. Sử dụng Google để tìm kiếm thêm các thông tin về các dịch vụ m� bạn không am hiểu rõ về chúng. Một địa chỉ khác bạn có thể tham khảo bằng tiếng Anh đó l� các dịch vụ của Black Viper.

Thay đổi phần cứng để giảm thời gian khởi động

Bổ sung thêm bộ nhớ (RAM)

Ngo� i việc nâng cấp bo mạch chủ v� CPU, bạn có thể tăng lượng RAM trong máy tính để giúp máy tính load các chương trình v� các ứng dụng nhanh hơn, bên cạnh đó cũng tính toán nhanh hơn đối với hệ thống của bạn. Bạn cần phải kiểm tra xem bo mạch chủ của mình có tối đa bao nhiêu khe cắm RAM v� lượng RAM tối đa m� nó hỗ trợ l� bao nhiêu.

Thay thế ổ đĩa cứng bằng ổ đĩa RPM nhanh hơn

Nếu bạn đang sở hữu một ổ đĩa cứng tốc độ chậm (chẳng hạn chỉ quay với tốc độ 5400 RPM hoặc thấp hơn), có thể bạn cần phải xem xét đến việc nâng cấp lên một ổ đĩa có tốc độ nhanh hơn (7200 RPM chẳng hạn). Sự khác nhau trong tốc độ RPM nhìn chung nhận thấy khá rõ nét.

Thay đổi th� nh địa chỉ IP tĩnh

Nếu máy tính của bạn được kết nối với một mạng nội bộ để bạn kiểm soát v� đã được kích hoạt DHCP server trên router thì khi đó trong suốt quá trình khởi động, máy tính của bạn sẽ yêu cầu mạng để hợp lệ hóa địa chỉ IP. V� kết quả l� bạn có thể tốn mất v� i giây cho việc gán một địa chỉ IP hợp lệ v� o máy tính thay vì sư dụng DHCP để gán nó. Để thiết lập một địa chỉ IP tĩnh cho máy tính của mìn, bạn hãy thực hiện theo các bước sau:

1) Kích Start, Run

2) Đánh NCPA.CPL v� nhấn Enter để mở Network Connection Control Panel

3) Kích chuột phải v� o Local Area Connection v� chọn Properties

4) Kích v� o Internet Protocol (TCP/IP) v� kích Properties

5) Bạn cần quan sát m� n hình giống như m� n hình bên dưới. Điền v� o đó địa chỉ IP tĩnh của bạn, default gateway, các thông tin DNS server v� kích OK. Nếu bạn không chắc chắn về dải địa chỉ IP trên router của mình, hãy tra cứu hướng dẫn sử dụng của router hoặc một người bạn có kiến thức về công nghệ mạng. Đây l� một mục mang tính tùy chọn v� không cần thiết phải thực hiện. Sử dụng DHCP cũng tốt nhưng bạn nên hy sinh một v� i giây để gán địa chỉ IP từ mạng.

Chuyển từ Master/Slave sang Cable Select

Chuyển cấu hình ổ đĩa cứng Master sang Cable Select sẽ giảm được thời gian khởi động của máy đến 2 phút.

Các mẹo về hiệu suất của Windows

Giảm số lượng Font được c� i đặt

Mỗi một font được c� i đặt trong Windows đều phải load khi Windows khởi động. Chính vì vậy nếu bạn c� ng c� i đặt nhiều font thì Windows của bạn sẽ load chậm hơn. Mặc dù bạn có thể có khoảng 1000 font được load trong Windows, nhưng tôi chỉ giữ danh sách font trong máy tính của tôi khoảng 300-500 hoặc ít hơn nếu có thể. Tuy nhiên có nhiều font m� Windows cần thiết, do đó bạn phải cẩn thận trong việc remove font khỏi máy tính từ khi bạn biết chúng không cần thiết. Các font chẳng hạn như Verdana,Arial,Trebuchet, Tahoma, Tahoma, Times New Roman, MS Sans Serif v� Courier New cần phải được giữ lại trên hệ thống của bạn. Các bước thực hiện dưới đây sẽ giúp bạn có thể remove các font không cần thiết trong Windows XP.

1) Mở My Computer

2) Kích đúp v� o ổ đĩa C

3) Kích v� o File, New Folder v� đặt tiên đề cho nó l� Fonts Backup

4) Kích đúp v� o thư mục Windows để mở Internet

5) Kích đúp v� o thư mục Fonts

6) Đánh dấu font m� bạn muốn remove, kích Edit v� chọn COPY

7) Điều hướng trở lại thư mục C:\Fonts Backup v� PASTE các font n� y v� o thư mục đó

8) Trở về thư mục Fonts v� kích phải v� o bất cứ font n� o m� bạn đã copy v� o thư mục backup từ trước, sau đó chọn Delete.

Nếu bạn vô tình remove một font n� o đó, thực hiện thủ tục copy ngược v� paste font trở lại thư mục Windows\Fonts

Disk Cleanup, Scandisk v� Defrag

Thực hiện việc bảo trì ổ đĩa cứng trên máy tính của bạn v� i tháng một lần sẽ không chỉ tránh được các vấn đề trước khi chúng gây ra những hỏng hóc nghiêm trọng m� còn bảo đảm cho ổ đĩa cứng của bạn chạy tối ưu. Thực hiện theo các hướng dẫn dưới đây để tiến h� nh công việc dọn dẹp ổ đĩa cứng.

1) Mở My Computer

2) Kích chuột phải v� o một ổ đĩa (ví dụ C)

3) Kích tab Tools

4) Trong phần Error Checking, kích Check Now. Bạn có thể chọn để tích v� o các hộp kiểm "Automatically Fix File Errors" v� "Scan For and Attempt Recovery for Bad Sectors"

5) Tiếp đến, kích v� o tab General, sau đó kích Disk Cleanup. Sau khi máy tính tính toán số lượng các file cần remove, đặt một dấu kiểm bên cạnh kiểu các file m� bạn muốn remove v� kích OK. Đọc phần mô tả chi tiết cho mỗi kiểu file để xác định xem bạn có nên xóa nó không.

6) Cuối cùng, kích tab Tools lần nữa v� trong Defragmentation kích Defragment Now

7) Kích v� o ổ đĩa cứng m� bạn muốn thực hiện dồn ổ, kích Analyze v� sau đó kích Defragment. Quá trình n� y sẽ mất khá nhiều thời gian cho việc ho� n tất.

Các trình quét Virus/Spyware

Cuối cùng bạn cần phải ho� n tất một trình quét virus hoặc spyware cho hệ thống của mình. Chúng tôi gợi ý các bạn các trình quét virus trực tuyến trong danh sách dưới đây, sau đó hãy kiểm tra spyware. Bạn có thể kích v� o các liên kết bên dưới để quét virus cho to� n hệ thống của bạn.

Các trình quét virus trực tuyến 

Trend Micro Housecall
BitDefender Scan Online 
Ewido Online Scanner 
Jotti's Online Malware Scan
Kaspersky Online Scanner 
Panda Activescan 
McAfee FreeScan
eTrust Antivirus Web Scanner 
Symantec Security Check 
Dr.Web Online Check 

Trình quét Trojan

TrojanScan by WindowsSecurity.com

Trình quét Spyware

Lavasoft Ad-Aware SE 1.06
Spybot Search and Destroy 1.4
Microsoft Windows Defender

Sử dụng chương trình Antivirus, Firewall hoặc AntiSpyware 

Nếu máy tính của bạn vẫn chạy chậm sau khi thay đổi v� kiểm tra tất cả các tùy chọn n� y, khi đó hãy sử dụng chương trình antivirus, firewall, hoặc bảo mật antispyware khác. Một blog trên mạng có tên gọi The PC Spy có một đồ thị hiển thị về thời gian delay khởi động của hầu hết các sản phẩm phổ biến trên thị trường, trong đó có cả Symantec, McAfee, Trend Micro, ZoneAlarm…

Không hề ngạc nhiên, các sản phẩm bảo mật Internet của Symantec nằm ở top đầu với thời gian delay 40+ %, số liệu n� y theo được tính bởi Panda Antivirus v� Zone Alarm. Chính vì vậy, tuy các sản phẩm n� y có thể giúp bạn tránh được những tiêm nhiễm v� các tấn công thì chúng cũng góp phần v� o l� m giảm tốc độ máy tính của bạn. Avast, AVG, NOD32 v� các th� nh phần khác thực hiện tốt hơn nhiều, cũng theo biểu đồ đó.

Các mẹo

Có một số mẹo khác chúng tôi cung cấp cho các bạn ở đây có thể tăng tốc được quá trình khởi động của Windows, tuy nhiên có một số trong chúng vẫn còn gây ra nhiều tranh luận.

L� m trống rỗng thư mục Prefetch của Windows

Thư mục Prefetch nằm trong C:\WINDOWS\PREFETCH thường l� một nguồn gây nhiều tranh luận về việc ảnh hưởng của nó đến thời gian khởi động. Thư mục n� y sẽ nạp trước một số ứng dụng vẫn hay được sử dụng để mở nhanh hơn. Có một số mẹo hướng dẫn bạn thay đổi giá trị của thanh ghi hoặc l� m trống rỗng thư mục prefetch sẽ cải thiện thời gian khởi động hoặc chỉ l� m chậm thời gian yêu cầu để mở chương trình. Tuy nhiên có một hạn chế về số lượng mục sẽ được load v� o thư mục vì vậy nó không được chất quá nặng, vậy liệu có cần phải l� m trống rỗng thư mục n� y trong khi mục đích của nó l� để tăng tốc cho việc nạp các ứng dụng.

Vô hiệu hóa logo khởi động của Windows

Nhiều b� i báo khuyên các bạn vô hiệu hóa logo khởi động của Windows nhằm tăng tốc thời gian khởi động của hệ thống. Mặc dù nó có thể giảm được môt v� i giây, nhưng mối lo ngại gây ra đó l� phải đối mặt với một m� n hình trống v� sự phân vân liệu Windows chết hay đông cứng trong suốt quá quá trình khởi động. Mặc dù vậy nếu bạn muốn vô hiệu hóa logo khởi động n� y, hãy thực hiện theo các bước dưới đây:

1) Kích Start, Run v� đánh MSCONFIG sau đó nhấn Enter

2) Kích tab BOOT.INI

3) Tích v� o hộp kiểm NOGUIBOOT v� kích OK

4) Khởi động lại máy tính

Sử dụng BootVis

Khi Windows XP lần đầu tiên được phát h� nh, Microsoft đã có một tiện ích có tên BootVis, đây l� một công cụ kiểm tra hiệu suất m� Microsoft đã phát triển từ các nh� phát triển phần mềm v� các nh� thiết kế hệ thống. Nó được sử dụng phát hiện ra các vấn đề về hiệu suất trong khi phát triển các sản phẩm PC mới, tuy nhiên sau đó đã không được cung cấp rộng rãi. Microsoft tuyên bố trên Website của họ về BootVis.

“Xin hãy lưu ý rằng Bootvis.exe không phải l� một công cụ dùng để cải thiện hiệu suất boot/resume đối với to� n bộ người dùng. Ngược lại với một số báo cáo đã được công bố, Bootvis.exe không thể giảm được hoặc thay đổi được hiệu suất boot hoặc resume của hệ thống. Các thường trình tối ưu hóa khởi động có liên quan đến Bootvis.exe được thiết kế trong Windows XP chạy ho� n to� n tự động ở những thời điểm ban đầu như một phần của hoạt động của hệ điều h� nh.”

Chúng tôi đã thử Bootvis v� phát hiện thấy cải thiện được khoảng v� i giây trong to� n bộ quá trình khởi động, tuy nhiên không tỏ ra hiệu quả trong việc giảm tốc độ khởi động to� n bộ.

Kết luận

Mặc dù chúng tôi đã cố gắng thu thập nhiều thông tin có thể trong b� i viết n� y, nhưng có thể vẫn bỏ sót qua một số mẹo, hack hay những cách thực hiện khác. Tuy nhiên những bước cơ bản trong b� i n� y sẽ giúp các bạn giảm được đáng kể thời gian khởi động của Windows.